หนึ่งในชุมชนวัฒนธรรมที่เป็นจุดหมายการเดินทางของการไปเยือนอำเภอปัว จังหวัดน่าน คือ “หมู่บ้านร้องแง” ชุมชนชาวไทลื้อซึ่งมีประวัติเล่าสืบกันมา เริ่มก่อตั้งหมู่บ้านมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2310 โดยความเชื่อดั้งเดิมสมัยโบราณก็ยังสืบทอดมาถึงปัจจุบัน เช่น การแต่งกาย การใช้ภาษา การสร้างวัดที่มีสถาปัตยกรรมอันเป็นเอกลักษณ์
จุดศูนย์กลางชุมชนอย่างวัดร้องแง เป็นวัดไทลื้อโบราณที่มีวิหารเก่าแก่กว่าสองร้อยปี มีสถาปัตยกรรมเอกลักษณ์หน้าบันเป็นลายพันพฤกษา หลังคาคลุมต่ำ และถือเป็นอาคารอนุรักษ์ศิลปะ สถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทปูชนียสถาน และวัดวาอาราม โดยสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์
ประเพณีดังกล่าว ได้แก่ การถวายดอกไม้พันดวง ถวายข้าวพันก้อน และการจุดสีสาย
หนึ่งในประเพณีที่สืบทอดจนถึงทุกวันนี้ของชาวชุมชนร้องแง คือ การถวายดอกไม้พันดวง หรือสำเนียงไทลื้อ เรียกว่า ดอกไม้ปันโดง ซึ่งเป็นความเชื่อกันว่า สมัยพระเวสสันดรครองศีลอยู่ในป่า เมื่อถึงเวลานิวัตนคร ชาวบ้านก็ต่างพากันประดับประดาดอกไม้ตลอดเส้นทางที่เสด็จกลับ พร้อมทั้งมีการเทศน์มหาชาติ ซึ่งเหตุการณ์ตามความเชื่อนั้น ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ของภาคกลาง
จากความเชื่อดังกล่าว จึงกลายเป็นประเพณีของชาวชุมชนไทลื้อ ที่พากันมา “ดอกไม้พันดวง” เพื่อแขวนประดับ ถวายไว้ในวิหารของวัดประจำชุมชน (วัดร้องแง) โดยจะทำกันในช่วงสายๆของวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 12 (ก่อนวันลอยกระทงหนึ่งวัน)
แสงไฟสว่างจากภายในวิหาร “วัดร้องแง” และโคมมะเต้าสีสดใสที่แขวนประดับเรียงรายไว้รอบๆ ขับไล่ความมืดยามรุ่งสาง เป็นสัญญาณให้รับรู้ว่าเช้าวันนี้วัดประจำหมู่บ้านจะมีงานบุญ
ตั้งแต่เวลาประมาณ 2-3 นาฬิกาช่วงเช้ามืดของวันลอยกระทง (15 ค่ำ ดือน 12) ท่ามกลางหมอกจางที่ห่มคลุมเป็นม่านบาง มีความเคลื่อนไหวบริเวณศาลาข้างวิหาร ชาวบ้านส่วนหนึ่งที่กำลังก่อฟืนไฟหุงข้าวนึ่ง หรือข้าวเหนียว เพื่อนำมาปั้นเป็น “ข้าวพันก้อน” ตามความเชื่อพุทธศาสนาของการสักการะบูชาสำหรับงานบุญใหญ่ประจำปี
เปลวไฟลุกโชติช่วงในคืนที่ละอองฝนโปรยปราย เสียงอธิษฐานงึมงำอยู่รอบกองไฟฟังดูเข้มขลัง มีเสียงประทัดดังขึ้นเป็นระยะๆ แต่ทว่าบรรยากาศนั้นเต็มไปด้วยเสียงหัวเราะและรอยยิ้ม
ในค่ำคืนลอยกระทง สถานที่หลายแห่งต่างสนุกครึกครื้นกับประเพณีแห่งสายน้ำ แต่ที่หมู่บ้านร้องแง อำเภอปัว จังหวัดน่าน ชาวบ้านต่างเดินทางมารวมตัวกันภายในบริเวณวัดร้องแง โดยมีวัตถุประสงค์ร่วมกัน “จุดสีสาย” (หรือ สุยสาย ในสำเนียงชาวไทลื้อ) ซึ่งประเพณีดังกล่าว ถือเป็นการสะเดาะเคราะห์ตามความเชื่อของชาวไทลื้อ ในหมู่บ้านร้องแง
วัดร้องแง
หมู่บ้านร้องแง ตำบลวรนคร อำเภอปัว จังหวัดน่าน
ห่างจากตัวเมืองน่าน ประมาณ 65 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมงครึ่ง
จุดศูนย์กลางชุมชนอย่างวัดร้องแง เป็นวัดไทลื้อโบราณที่มีวิหารเก่าแก่กว่าสองร้อยปี มีสถาปัตยกรรมเอกลักษณ์หน้าบันเป็นลายพันพฤกษา หลังคาคลุมต่ำ และถือเป็นอาคารอนุรักษ์ศิลปะ สถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทปูชนียสถาน และวัดวาอาราม โดยสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์
ประเพณีดังกล่าว ได้แก่ การถวายดอกไม้พันดวง ถวายข้าวพันก้อน และการจุดสีสาย
หนึ่งในประเพณีที่สืบทอดจนถึงทุกวันนี้ของชาวชุมชนร้องแง คือ การถวายดอกไม้พันดวง หรือสำเนียงไทลื้อ เรียกว่า ดอกไม้ปันโดง ซึ่งเป็นความเชื่อกันว่า สมัยพระเวสสันดรครองศีลอยู่ในป่า เมื่อถึงเวลานิวัตนคร ชาวบ้านก็ต่างพากันประดับประดาดอกไม้ตลอดเส้นทางที่เสด็จกลับ พร้อมทั้งมีการเทศน์มหาชาติ ซึ่งเหตุการณ์ตามความเชื่อนั้น ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ของภาคกลาง
จากความเชื่อดังกล่าว จึงกลายเป็นประเพณีของชาวชุมชนไทลื้อ ที่พากันมา “ดอกไม้พันดวง” เพื่อแขวนประดับ ถวายไว้ในวิหารของวัดประจำชุมชน (วัดร้องแง) โดยจะทำกันในช่วงสายๆของวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 12 (ก่อนวันลอยกระทงหนึ่งวัน)
แสงไฟสว่างจากภายในวิหาร “วัดร้องแง” และโคมมะเต้าสีสดใสที่แขวนประดับเรียงรายไว้รอบๆ ขับไล่ความมืดยามรุ่งสาง เป็นสัญญาณให้รับรู้ว่าเช้าวันนี้วัดประจำหมู่บ้านจะมีงานบุญ
ตั้งแต่เวลาประมาณ 2-3 นาฬิกาช่วงเช้ามืดของวันลอยกระทง (15 ค่ำ ดือน 12) ท่ามกลางหมอกจางที่ห่มคลุมเป็นม่านบาง มีความเคลื่อนไหวบริเวณศาลาข้างวิหาร ชาวบ้านส่วนหนึ่งที่กำลังก่อฟืนไฟหุงข้าวนึ่ง หรือข้าวเหนียว เพื่อนำมาปั้นเป็น “ข้าวพันก้อน” ตามความเชื่อพุทธศาสนาของการสักการะบูชาสำหรับงานบุญใหญ่ประจำปี
เปลวไฟลุกโชติช่วงในคืนที่ละอองฝนโปรยปราย เสียงอธิษฐานงึมงำอยู่รอบกองไฟฟังดูเข้มขลัง มีเสียงประทัดดังขึ้นเป็นระยะๆ แต่ทว่าบรรยากาศนั้นเต็มไปด้วยเสียงหัวเราะและรอยยิ้ม
ในค่ำคืนลอยกระทง สถานที่หลายแห่งต่างสนุกครึกครื้นกับประเพณีแห่งสายน้ำ แต่ที่หมู่บ้านร้องแง อำเภอปัว จังหวัดน่าน ชาวบ้านต่างเดินทางมารวมตัวกันภายในบริเวณวัดร้องแง โดยมีวัตถุประสงค์ร่วมกัน “จุดสีสาย” (หรือ สุยสาย ในสำเนียงชาวไทลื้อ) ซึ่งประเพณีดังกล่าว ถือเป็นการสะเดาะเคราะห์ตามความเชื่อของชาวไทลื้อ ในหมู่บ้านร้องแง
วัดร้องแง
หมู่บ้านร้องแง ตำบลวรนคร อำเภอปัว จังหวัดน่าน
ห่างจากตัวเมืองน่าน ประมาณ 65 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมงครึ่ง
