นักท่องเที่ยวพยายามเบนกล้องหลบนั่งร้าน หามุมถ่ายรูปอย่างสุดความสามารถ เพราะว่าวิหารเซนต์โซเฟีย หรือ อายาโซเฟีย (Aya Sofia) สถาปัตยกรรมที่มีชื่อเสียงที่สุดแห่งหนึ่งในบรรดาโบราณสถานสำคัญของอิสตันบูล ยังคงอยู่ภายใต้การบูรณะไปเสียซีกหนึ่งในกระบวนการอนุรักษ์ที่กินเวลาแสนนาน เพื่อรักษาสถาปัตยกรรมมรดกโลกอันทรงคุณค่านี้ไว้ จะว่าไปแล้วบรรดานั่งร้านเหล่านั้น ก็ไม่สามารถลดทอนความงามและความยิ่งใหญ่ของที่นี่ไปได้นักหรอก
ตัวอาคารหนาที่มีโดมขนาดมหึมาเมื่อมองจากภายนอกนั้น มีความงามที่แสนขรึมขลังอยู่ภายใน ราวกับมีมนตร์สะกดต่อสายตาผู้พบเห็น บนหัวเสารอบๆโถงกลาง ปรากฎคำจารึกจากพระคัมภีร์อัลกุรอานว่า “พระอัลเลาะห์ทรงเป็นแสงสว่างแห่งโลก”และโมเสกสีทองรูปพระแม่และพระกุมารปรากฏเด่นต่อสายตาอยู่ด้านบนเพดาน อธิบายความเป็นมาของการใช้งานของอาคารที่ได้ชื่อว่ามีความเลิศล้ำทางวิศวกรรมจนได้รับการยกย่องว่า เป็นหนึ่งในสิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคกลาง ที่ยังความงามทางศิลปะที่ยืนยงผ่านความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ทางสังคม การเมือง และวัฒนธรรม ของนครอิสตันบูล จากอดีตสู่ปัจจุบัน
เมื่อแรกเริ่มในปี 537 ที่นี่เป็นโบสถ์แห่งจักรพรรดิจัสติเนียนที่หนึ่งแห่งไบเซนไทน์ ต่อมาเมื่อออตโตมันเข้ายึดอิสตันบูลมากจากจักรวรรดิไบเซนไทน์ได้ในปี 1453 อาคารที่ใหญ่ที่สุดในโลกขณะนั้นก็ถูกเปลี่ยนให้กลายเป็นมัสยิด และก็กลายเป็นศูนย์กลางทางศาสนาของอิสตันบูลและของโลกมามากกว่าพันปี ในปัจจุบันตัวอาคารวิหารเซนต์โซเฟียไม่ได้มีการประกอบพิธีทางศาสนาอีก แต่ใช้เป็นพิพิธภัณฑ์มามากว่าแปดทศวรรษแล้ว
** แต่ในวันที่ 10 ก.ค. 2020 ที่ผ่านมา ศาลสูงของตุรกี มีคำสั่งให้มหาวิหาร กลับคืนสถานะสู่มัสยิดอีกครั้ง
รายละเอียด https://www.thepassport.travel/travel-update/report/hagia-sophia-mosque นักท่องเที่ยวเดินผ่านประตูที่จักรพรรดิและขุนนางเคยใช้ เพื่อมาชมโมเสกทองคำที่งดงามในวิหารอายาโซเฟีย คือภาพพระคริสต์ผู้ทรงสรรพานุภาพ (Christ the Pantocrator) และบนแกลเลอรีชั้นสองยังมีภาพโมเสกงดงามอื่นๆ ที่ได้รับค้นพบหลังการลอกผนังที่ถูกโบกทับไว้ เช่น พระแม่และพระกุมาร ภาพของจักรพรรดินีและพระสวามีที่ยืนเคียงข้าง ซึ่งมีการค้นพบว่าถูกเปลี่ยนหน้าใหม่ไปมา ตามการสมรสใหม่ของพระนาง
นอกจากการเดินชมความงามทางสถาปัตยกรรมและการฟังเรื่องราวทางประวัติศาสตร์แล้ว ยังมีนักท่องเที่ยวอีกหลายคนเชื่อว่าภารกิจการมาเยือนอายาโซเฟียยังไม่สมบูรณ์นัก ถ้าไม่ได้ทักทายกับ เจ้ากลี ‘Gli’ แมวลายสลิดชื่อดังที่กลายมาเป็นไฮไลต์อีกอย่างหนึ่งสำหรับนักท่องเที่ยวและทาสแมวทั้งหลาย ที่ต้องการได้พบกับแมวผู้อาศัยอยู่ในมหาวิหารอันเก่าแก่แห่งนี้ จนได้ชื่อว่าเป็นผู้พิทักษ์ของอายาโซเฟีย
ถ้าคุณโชคดีพอหรือในวันที่กลีไม่ได้ไปหลบนอนกลางวันในที่ลับตา ปลีกวิเวกจากบรรดานักท่องเที่ยวที่พลุกพล่าน คุณอาจได้เห็นกลีเดินกรีดกรายอยู่ที่โถงชั้นล่าง หรือว่านั่งทอดอารมณ์มองเหล่ามนุษย์ทั้งหลายอยู่ จากบริเวณไม่ไกลจากหินอ่อนวงกลมสามแผ่นที่เรียกว่า The Omphalion “สะดือโลก” จุดที่จักรพรรดิไบเซนไทน์ใช้ราชาภิเษกในอดีต
ชื่อของกลี (Gli) แปลว่า สีเทาในภาษาตุรกี แต่ผู้คนชอบที่แปลว่า ‘ Union of love’ มากกว่าเพราะตรงกับลักษณะนิสัยของมันอันเป็นศูนย์รวมของความรัก กลีมีเอกลักษณ์เป็นที่จดจำได้ง่าย เป็นแมวลายสลิดที่มีดวงตาเอกสีเขียวเปล่งประกายสดใส มีความเป็นมิตรกับนักท่องเที่ยวทีมาเยือน กลีเกิดที่นี่มาตั้งแต่ปี 2004 และอาศัยอยู่ที่นี่กับน้องสาวอีกตัวหนึ่งที่ชื่อ Kazim
นั่นหมายความว่าพวกแมวได้รับอนุญาตให้อยู่ในวิหารแห่งนี้มามากกว่า 15 ปีแล้ว ราวกับผู้พิทักษ์แห่งอายาโซเฟีย อย่างน้อยก็คอยไล่บรรดานกพิราบที่อาจทำความสกปรกทำลายโบราณสถาน พวกมันยังได้ให้การต้อนรับคนดังมากมายที่มาเยือนอายาโซเฟีย เช่นผู้นำอย่าง บารัค โอบามา ก็ยังได้มาทักทายกับกลีตอนที่มาชมวิหารแห่งนี้ ทั้งบรรดาเจ้าหน้าที่และชาวอิสตันบูลเองก็ให้ความเอ็นดูพวกมันอย่างดี เช่นเดียวกับแมวอื่น ๆ ที่มีมากมายในเมืองจนได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งแมว และแมวก็ได้กลายเป็นจิตวิญญาณของอิสตันบูลไปเสียแล้ว
ครั้งหนึ่งกลีเคยมีลูกชายผู้อาจสืบทอดหน้าที่จากเธอ แต่น่าเศร้าว่าเจ้า Karakiz ต้องมาจากไปเพราะถูกรถชนจนเป็นอัมพาตและหมอต้องทำการุณฆาตให้กับมันในที่สุด ทำให้กลียังอยู่ที่นี่กับน้องสาว และพกเธออาจเป็นแมวผู้พิทักษ์รุ่นสุดท้ายแห่งอายาโซเฟียก็เป็นได้ สำหรับนักเดินทางที่วางแผนจะไปที่อิสตันบูลอย่าลืมแวะไปทักทายกับกลีที่อายาโซเฟีย หรือถ้ายังไม่ได้ไปก็สามารถเข้าไปติดตามผลงานของเธอได้ทางโลกออนไลน์ เพราะทุกวันนี้กลี ยังมีอินสตาแกรมของตนเองด้วย โดยที่มีคนติดตามนับหมื่น ภายใต้ชื่อ
instagram.com/hagiasophiacat
*** อย่างไรก็ตาม เจ้าแมวตำนานแห่งวิหาร Hagia Sophia ก็ได้จากไปอย่างสงบด้วยโรคชรา (16 ปี) เมื่อวันที่ 8 พ.ย. 2020 (เวลาตุรกี) ที่ผ่านมา หลังจากที่ป่วยและได้รับการรักษามาตั้งแต่ปลายเดือนกันยายน
